Η επανεμφάνιση του καρκίνου ονομάζεται υποτροπή. Η θεραπεία που θα σας προταθεί εξαρτάται από την έκταση της υποτροπής και την ή τις προηγούμενες θεραπείες που έχετε λάβει. Όταν ο όγκος επανεμφανίζεται ως υποτροπή στον μαστό ή στους περιβάλλοντες λεμφαδένες, ενδέχεται να σας προταθεί περαιτέρω εγχείρηση, ακολουθούμενη από ακτινοθεραπεία ή/και συστηματική θεραπεία. Οι υποτροπιάζοντες όγκοι σε απομακρυσμένα όργανα θεωρούνται μεταστατικοί καρκίνοι και συνήθως χρειάζεται να υποβληθείτε σε περαιτέρω συστηματική θεραπεία. Αυτή ενδέχεται να περιλαμβάνει διαφορετικά φάρμακα από εκείνα που λάβατε όταν διαγνωστήκατε αρχικά, αν και ορισμένες ασθενείς ενδέχεται να λάβουν τις ίδιες θεραπείες και πάλι, ειδικά εάν είχαν ιαθεί από τον καρκίνο του μαστού για παρατεταμένο χρονικό διάστημα. 

ESMO 2018. Breast Cancer: An ESMO guide for patients. [online] Available at: < https://www.esmo.org/for-patients/patient-guides/breast-cancer> [Last accessed June 2023].

Αφού ολοκληρώσετε τη θεραπεία για τον καρκίνο του μαστού, ενδέχεται να παρουσιάσετε ορισμένες μακροχρόνιες ανεπιθύμητες ενέργειες, ανάλογα με τη θεραπεία που έχετε λάβει. Για παράδειγμα, η ακτινοθεραπεία ενδέχεται να αυξήσει τον κίνδυνο καρδιακής νόσου και καρκίνου του πνεύμονα και η χημειοθεραπεία μπορεί να προκαλέσει περιφερική νευροπάθεια. Μπορεί να γίνει διαχείριση αυτών των μακροχρόνιων επιπτώσεων, συνεπώς είναι σημαντικό να ενημερώνετε τον γιατρό ή τον εξειδικευμένο νοσηλευτή ή τη νοσηλεύτριά σας σχετικά με νέα ή επίμονα συμπτώματα. Ειδικότερα, οι θεραπείες για τον καρκίνο του μαστού μπορούν να προκαλέσουν πρώιμη εμμηνόπαυση, μαζί με όλα τα συμπτώματα που σχετίζονται με την αλλαγή των επιπέδων των ορμονών, μεταξύ των οποίων εξάψεις, αυξημένη εφίδρωση, ξηρότητα του κόλπου και απώλεια ενδιαφέροντος για το σεξ. Η εμμηνόπαυση μπορεί επίσης να συμβάλλει στην οστεοπόρωση. Εάν προβληματίζεστε σχετικά με την πρώιμη εμμηνόπαυση, θα πρέπει να μιλήσετε με τον γιατρό ή τον εξειδικευμένο νοσηλευτή ή τη νοσηλεύτριά σας. Η θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης κανονικά δεν συνιστάται μετά τον καρκίνο του μαστού, καθώς θεωρείται ότι θα μπορούσε να αυξήσει τις πιθανότητες επανεμφάνισης του καρκίνου. Για περισσότερες πληροφορίες και συμβουλές σχετικά με τον πώς να ανακτήσετε τον τρόπο ζωής σας, όσο γίνεται περισσότερο, μετά τη θεραπεία για τον καρκίνο, ανατρέξτε στον οδηγό ασθενούς του ESMO σχετικά με την επιβίωση (ESMO 2017) που υπάρχει διαθέσιμος στην ιστοσελίδα μας. 

ESMO 2018. Breast Cancer: An ESMO guide for patients. [online] Available at: < https://www.esmo.org/for-patients/patient-guides/breast-cancer> [Last accessed June 2023].

Είναι σύνηθες να σας συγκλονίζουν τα συναισθήματά σας όταν έχετε διαγνωστεί με καρκίνο και όταν έχετε περάσει τη θεραπεία. Εάν νιώθετε άγχος ή κατάθλιψη, μιλήστε με τον γιατρό ή τον νοσηλευτή ή τη νοσηλεύτριά σας. Εκείνοι μπορούν να σας παραπέμψουν σε κάποιον εξειδικευμένο σύμβουλο ή ψυχολόγο, που να έχει πείρα στη διαχείριση των συναισθηματικών προβλημάτων των ατόμων που αντιμετωπίζουν τον καρκίνο. Μπορεί επίσης να σας βοηθήσει η συμμετοχή σας σε κάποια ομάδα υποστήριξης, ώστε να μιλάτε με άλλα άτομα που καταλαβαίνουν ακριβώς τι περνάτε. 

Μπορείτε να βρείτε τέτοιες ομάδες υποστήριξης στην ενότητα Χρήσιμοι σύνδεσμοι της ιστοσελίδας μας. 

ESMO 2018. Breast Cancer: An ESMO guide for patients. [online] Available at: < https://www.esmo.org/for-patients/patient-guides/breast-cancer> [Last accessed June 2023].

Αφού έχετε υποβληθεί σε θεραπεία για τον καρκίνο του μαστού, μπορεί να αισθάνεστε μεγάλη κόπωση και ευσυγκινισία. Δώστε στον οργανισμό σας τον χρόνο που χρειάζεται για να αναρρώσει και φροντίστε να ξεκουράζεστε αρκετά, αλλά δεν υπάρχει λόγος να περιορίζετε τις δραστηριότητές σας εφόσον αισθάνεστε καλά. Είναι σημαντικό να φροντίζετε καλά τον εαυτό σας και να λαμβάνετε την υποστήριξη που χρειάζεστε ώστε να επανέλθετε κανονικά στη ζωή σας, στις οικογενειακές σας δραστηριότητες και στην εργασία ή τους επαγγελματικούς ρόλους που έχετε αναλάβει. Η υγιεινή διατροφή και η δραστηριότητα μπορεί να σας βοηθήσει να βελτιώσετε την υγεία, τη φυσική κατάσταση και τη διάθεσή σας συνολικά. Η άσκηση και η διατήρηση του σωματικού βάρους σας σε υγιή επίπεδα μπορεί επίσης να περιορίσει τον κίνδυνο υποτροπής. Είναι σημαντικό να αρχίσετε αργά, με ήπιο περπάτημα και να αυξάνετε την ένταση καθώς αρχίζετε να αισθάνεστε καλύτερα. 

• ESMO 2018. Breast Cancer: An ESMO guide for patients. [online] Available at: < https://www.esmo.org/for-patients/patient-guides/breast-cancer> [Last accessed June 2023].
• Cardoso, F.  et al., 2018. “Primary breast cancer: ESMO Clinical Practice Guidelines for diagnosis, treatment and follow-up.” Annals of oncology : official journal of the European Society for Medical Oncology

Οι κλινικές μελέτες είναι ουσιαστικά ερευνητικές εργασίες που πραγματοποιούνται σε ασθενείς για: 

• Δοκιμή νέων θεραπειών  
• Εξέταση νέων συνδυασμών των υφιστάμενων θεραπειών ή αλλαγή του τρόπου χορήγησής τους, ώστε να γίνουν περισσότερο αποτελεσματικές ή να μειωθούν οι ανεπιθύμητες ενέργειες 
• Σύγκριση της αποτελεσματικότητας των φαρμάκων που χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο των συμπτωμάτων 
• Προσδιορισμός του τρόπου με τον οποίον λειτουργούν οι αντικαρκινικές θεραπείες

Οι κλινικές μελέτες βοηθούν στη βελτίωση της γνώσης σχετικά με τον καρκίνο και στην ανάπτυξη νέων θεραπειών και η συμμετοχή σε αυτές ενέχει πολλά οφέλη. Θα παρακολουθείστε προσεκτικά κατά τη διάρκεια και μετά τη μελέτη και η νέα θεραπεία ενδέχεται να προσφέρει οφέλη έναντι των υφιστάμενων θεραπειών. Ωστόσο, είναι σημαντικό να έχετε υπ’ όψιν ότι ορισμένες νέες θεραπείες διαπιστώνεται ότι δεν είναι το ίδιο καλές με τις υφιστάμενες ή ότι έχουν περισσότερες ανεπιθύμητες ενέργειες παρά οφέλη. 

Οι κλινικές μελέτες βοηθούν στη βελτίωση της γνώσης σχετικά με τις νόσους και στην ανάπτυξη νέων θεραπειών και η συμμετοχή σε αυτές ενέχει πολλά οφέλη 

Έχετε το δικαίωμα να αποδεχθείτε ή να απορρίψετε τη συμμετοχή σε μια κλινική μελέτη χωρίς καμία συνέπεια στην ποιότητα της θεραπείας σας. Εάν ο γιατρός σας δεν σας ζητήσει να λάβετε μέρος σε μια κλινική μελέτη και θέλετε να μάθετε περισσότερα σχετικά με αυτήν την επιλογή, μπορείτε να ρωτήσετε τον γιατρό σας εάν διεξάγεται κάποια μελέτη για τον δικό σας τύπο καρκίνου.