O καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι ο 4ος πιο συχνός καρκίνος στις γυναίκες,
με περισσότερες από 600.000 περιπτώσεις παγκοσμίως κάθε χρόνο.
Αν και τα προγράμματα ελέγχου και εμβολιασμού είναι αρκετά διαδεδομένα κι ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι ένας καρκίνος ο οποίος μπορεί να προληφθεί, παραμένει μία από τις βασικές αιτίες θανάτου από καρκίνο στις γυναίκες παγκοσμίως, με περισσότερους από 340.000 θανάτους ετησίως.
Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας προκαλείται όταν κύτταρα του τραχήλου, του χαμηλότερου σημείου της μήτρας, υφίστανται αλλοιώσεις δημιουργώντας προκαρκινικά κύτταρα, τα οποία βαθμιαία θα μετατραπούν σε καρκινικά κύτταρα.
Η συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, το 99%, προκαλείται από έναν ιό, ο οποίος ονομάζεται ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων (Human Papilloma Virus – HPV), ο οποίος μεταδίδεται με τη σεξουαλική επαφή. Αν και η πλειοψηφία των γυναικών που έχουν προσβληθεί από τον HPV δε θα αναπτύξει καρκίνο του τραχήλου, αρκετές γυναίκες θα αναπτύξουν, για αυτό είναι ζωτικής σημασίας τόσο τα προγράμματα ελέγχου όσο κι ο εμβολιασμός κατά του HPV, τα οποία βοηθούν να αποφευχθεί η ανάπτυξη προχωρημένης νόσου.
Ο εμβολιασμός μπορεί να προστατεύσει από το 95-100% των λοιμώξεων από HPV που περιλαμβάνονται στο εμβόλιο, αλλά δεν θεραπεύει τη λοίμωξη σε γυναίκες που έχουν ήδη μολυνθεί από αυτόν. Εάν ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας εντοπιστεί σε αρχικά στάδια, η πρόγνωση της νόσου είναι καλή, με τον δείκτη πενταετούς επιβίωσης να ξεπερνά το 91%.
Οι γυναίκες με προχωρημένη νόσο δεν έχουν ιδιαίτερα καλή πρόγνωση με τον δείκτη πενταετούς επιβίωσης να πέφτει κάτω από το 20%. Οι θεραπευτικές επιλογές περιλαμβάνουν το χειρουργείο, την ακτινοθεραπεία, την χημειοθεραπεία και τελευταία τις βιολογικές θεραπείες ή συνδυασμό αυτών των θεραπειών.
Αν και ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας στα αρχικά του στάδια μπορεί να θεραπευτεί με χειρουργική επέμβαση ή ακτινοθεραπεία, οι περισσότερες περιπτώσεις προχωρημένου καρκίνου δεν θεραπεύονται.
Τι είναι ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας
Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας προκαλείται όταν κύτταρα του τραχήλου, υφίστανται αλλοιώσεις δημιουργώντας προκαρκινικά κύτταρα, τα οποία βαθμιαία θα μετατραπούν σε καρκινικά κύτταρα.
Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι καρκίνου του τραχήλου της μήτρας:
- Ο καρκίνος εκ πλακωδών κυττάρων, ο οποίος είναι ο πιο συχνός τύπος καρκίνου του τραχήλου, περιλαμβάνοντας το 70-80% όλων των περιπτώσεων. Αναπτύσσεται από επίπεδα κύτταρα τα οποία καλύπτουν την εξωτερική επιφάνεια του τραχήλου.
- Το αδενοκαρκίνωμα το οποίο αναπτύσσεται από τα αδενικά κύτταρα τα οποία παράγουν τη βλέννη του τραχηλικού καναλιού. Αν και το αδενοκαρκίνωμα είναι λιγότερο συχνό σε σχέση με τον καρκίνο εκ πλακωδών κυττάρων, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση της εμφάνισής του και σήμερα αντιπροσωπεύει το 10-15% των περιπτώσεων του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Καθώς το αδενοκαρκίνωμα προέρχεται από το τραχηλικό κανάλι είναι πιο δύσκολο να ανιχνευτεί κατά τον τυπικό έλεγχο σε σχέση με το καρκίνωμα εκ πλακωδών κυττάρων, παρόλα αυτά η θεραπευτική αντιμετώπιση των δύο αυτών τύπων καρκίνου παραμένει η ίδια.
Κάποιοι λιγότερο συχνοί τύποι καρκίνου του τραχήλου της μήτρας είναι τα αδενοπλακώδη καρκινώματα, τα διαυγοκυτταρικά και τα μικροκυτταρικά καρκινώματα.
Επιδημιολογία
Περισσότερες από μισό εκατομμύριο νέες περιπτώσεις καρκίνου του τραχήλου της μήτρας διαγιγνώσκονται παγκοσμίως κάθε χρόνο, με το 85% αυτών των περιπτώσεων να εντοπίζονται σε αναπτυσσόμενες χώρες, όπου συνήθως δεν υπάρχει επαρκής έλεγχος της νόσου. Η υψηλότερη συχνότητα εμφάνισης καρκίνου του τραχήλου της μήτρας εντοπίζεται στην Ανατολική, Δυτική και Νότια Αφρική, ενώ η χαμηλότερη συχνότητα στη Βόρεια Αμερική, Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία και τη Δυτική Ασία.
Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας διαγιγνώσκεται συχνότερα σε γυναίκες ηλικίας μεταξύ 35 και 44 χρόνων, μια δεκαετία περίπου μετά την αρχική λοίμωξη από τον ιό HPV.
Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι ο τέταρτος συχνότερος καρκίνος και μία από τις κύριες αιτίες θανάτου από καρκίνο στις γυναίκες με περισσότερους από 340.000 θανάτους ετησίως.
Βιβλιογραφία
- CDC. Vaccines and Immunizations. Human Papillomavirus Last accessed June 2023 at http://www.cdc.gov/vaccines/pubs/pinkbook/hpv.html
- World Health Organization. Human papillomavirus (HPV) and cervical cancer. Last accessed June 2023 at http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs380/en/
- National Cancer Institute: SEER+ Cancer Statistics Review 1975-2010. Last accessed June 2023 at http://seer.cancer.gov/archive/csr/1975_2010/results_merged/topic_survival.pdf
- Macmillan cancer support. About cervical cancer. https://www.macmillan.org.uk/cancer-information-and-support/cervical-cancer
- Cancer research UK. Types of cervical cancer. Last accessed June 2023 at http://www.cancerresearchuk.org/aboutcancer/type/cervical-cancer/about/types-of-cervical-cancer
- American Cancer Society. About Cervical Cancer. https://www.cancer.org/cancer/types/cervical-cancer/about.html
- National Cancer Institute. HPV and cancer. Last accessed June 2023 at http://www.cancer.gov/about-cancer/causes-prevention/risk/infectious-agents/hpv-fact-sheet
- Mayo clinic. Cervical cancer risk factors. Last accessed June 2023 at https://cdn.prod-carehubs.net/n1/802899ec472ea3d8/uploads/2014/10/Cervical-Cancer-Whos-at-Risk.mp3
- Macmillan cancer support. Causes and risk factors. Last accessed June 2023 at http://www.macmillan.org.uk/information-and-support/cervical-cancer/diagnosing/causes-and-risk-factors/potential-causes-of-cancer
- Cancer Research UK. Cervical cancer risks and causes https://www.cancerresearchuk.org/about-cancer/cervical-cancer/risks-causes
- Canadian Cancer Society.Cervical cancer https://cancer.ca/en/cancer-information/cancer-types/cervical
- Mayo clinic. Cervical cancer vaccine: Who needs it, how it works. Last accessed June 2023 at http://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/sexual-health/in-depth/cervical-cancervaccine/art-20047292
- Mayo clinic. Cervical cancer. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/cervical-cancer/symptoms-causes/syc-20352501
- Macmillan cancer support.Symptoms of cervical cancer https://www.macmillan.org.uk/cancer-information-and-support/stories-and-media/booklets/symptoms-of-cervical-cancer-easy-read#e=0
- Jo’s trust. Symptoms of cervical cancer. Last accessed June 2023 at https://www.jostrust.org.uk/information/cervical-cancer/about-cervical-cancer/symptoms
- Mayo clinic. Colposcopy. Last accessed June 2023 at http://www.mayoclinic.org/tests-procedures/colposcopy/basics/definition/prc-20014027
- Mayo clinic. Cervical cancer diagnosis-treatment. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/cervical-cancer/diagnosis-treatment/drc-20352506
- National Cancer Institute. Cervical cancer treatment. Last accessed June 2023 at http://www.cancer.gov/types/cervical/patient/cervical-treatment-pdq#link/stoc_h2_1
- National Cancer Institute. Targeted cancer therapies https://www.cancer.gov/about-cancer/treatment/types/targeted-therapies
- Screening preventable cancer risks: evidence from a nationwide audit in Sweden. J Natl. Cancer Inst. 2008: 100(9): 622-629.
- www.nobelprize.org/prizes/medicine/2008/hausen/facts
- HPV Society https://www.hpvsociety.gr/hpv/gia-to-koino/oi-isxyouses-endeikseis
- Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών Παιδιών και Εφήβων https://www.moh.gov.gr/articles/health/dieythynsh-dhmosias-ygieinhs/emboliasmoi/ethniko-programma-emboliasmwn-epe-paidiwn-kai-efhbwn/11252-programma-emboliasmwn-paidiwn-efhbwn-2023
- European guidelines for quality assurance in cervical cancer screening. Summary of the supplements on HPV screening and vaccination. von Karsa et al., Papillomavirus Research 2015 (1):22-31.
- Screening for Cervical Cancer US Preventive Services Task Force Recommendation Statement. Curry et al., JAMA 2018, 320(7):674-686.
- Secondary prevention of cervical cancer: ASCO resource-stratified clinical practice guidelines Jeronimo et al, JGO, 2016; 12;3(5):635-657.
- WHO. Cervical cancer elimination initiative https://www.who.int/initiatives/cervical-cancer-elimination-initiative#cms
- https://www.wcrf.org/cancer-trends/cervical-cancer-statistics/
- Doorbar J et al, Rev Med Virol. 2015;25 (1): 2-23
- De Sanjose S et al. Lancet Oncol.2010
- Munoz N et al. Int J Cancer. 2004
- Chesson HW et al. Sex Transm Dis. 2014;41 (11): 660-664
- Leyden WA et al. J Natl Cancer Inst. 2005;97(9):675-683
- Andrae B et al. J Natl Cancer Inst. 2008;100 (9): 622-629
- http://hpvtest.gr/
